ΙΣΤΟΡΙΚΑ - Σελίδες Δόξης από την Έξοδο του Μεσολογγίου,το 1826. - Γράφει ο Θαν. Γιαννακόπουλος, Α.Π.Θ

1.Γράμμα του στρατηγού Κίτσου Τζαβέλα

Πλάτανος του Κραβάρου 1826,Απρίλης 15

Με άλλας γραμμάδας (επιστολές) δεν άντεχα να σας γράψω τα πάντα. Ιδού λοιπόν εν συντομία λέγω όλοι γλυτώσαμε .εχάσαμεν έλληνας σημαντικούς τον πούλιον Γούσην, τον στουρνάρα, τον Σαδήμα.  τον Τάζα Κώστα, τον χ.. Φωτομάρα και Γιάννη αγγέλη. όλοι οι άλλοι γλυτώσαμε έως δύο χιλλιάδες 1500 και 500 γυναίκες και παιδιά.

Ταύτα λοιπόν εν συντομία και  πηγαίνω δια το μωρηά.

Εις Αγαπητός όλοι σου Κίτσος Τζαβέλας.

2.Μητέρα μου συμφωνώ και το χέρι σου φιλώ, Μάθε ότι δια του λόγο μας ότι βγήκαμε καλά και να με συγχωρείς ότι δεν βρήκαμε χαρτί να σου γράψω χωριστά. Παιδί σου

λάμπρος Τζιαβέλας

(Διατηρήθηκε η μορφή του προτύπου-Βλέπε ομοιότυπο)

Στο ομοιότυπο αρ 61,αναγραφονται ,δυσανάγνωστα μηνύματα και άλλων διασωθέντων αγωνιστών).

Ακόμη στο ίδιο ομοιότυπο δίνεται απόσπασμα επιστολής του αντιστρατήγου Γεωργίου Καραμπίνη «περί των όσων αφανίσθηκαν των ωρών του γιουρουσιού ,δηλαδή την ημέρα των Βαίων».Ανάμεσα στους αφανισμένους αναφέρονται  και οι: ο Παναγιώτης Καραμπίνης και ο αδελφός του,Τζαβελάδες δύο,ο Γουσάκης,ο Γαμπρός του γιώργη Ναβαρίκου,η θυγατέρα του Γιάννη Αγγέλη,ο Αδελφός του Ζυγούρη γκίκα,ο γιώτης Λάμπρος.Ο καλόγερος Νιουκαμίτζου,η βάλενα με τις θυγατεράδες της , κτλ.

Ο ίδιος αγωνιστής από τον Πλάτανο των Κραβάρων  στις 15 Απριλίου 1826,αναφέρει του Σουλιώτες που χάθηκαν (αναφέρθηκαν ήδη) καθώς επίσης και τους Ρουμελιώτες.Αναφέρει ακόμη σκηνές από την έξοδο (έχει μεγάλη σημασία γιατί αποτελεί αληθινή ιστορική πηγή):Να σας πω το πώς γλυτώσαμε,ανάμεσα από καβαλαρίες..βγήκαμε με τα σπαθιά εις τας χείρας μας,εχάθηκαν οι δικοί μας  ρουμελιώτες αρματωμένοι εως 1500 ,τα αφαμίλιας  6000 και.. χωρίς κάπα και φλοκάτα ετραβήξαμε εμπρός να ανταμοθώμεν  και να εκτοπίσωμεν τον εχθρόν αν θελήσουν και άλλοι Γραικοί,όμως αυτοί έγιναν εβραίοι,και μας αφήσαν να χαθούμεν.Δια τούτο τραβούμεν εμπρός (βλέπε ομοιότυπο 61, των Γενικών Αρχείων του Κράτους).

Από το παραπάνω του εξοδίτη φαίνεται και το παράπονο για τη συμπεριφορά των άλλων Ελλήνων,κυρίως των Πελοπονησσίων που εκεί βρισκόταν τόσο ο Μαυροκορδάτος όσο και ο Κωλλέτης ή ακόμη και ο Κολοκοτρώνης ή ακόμη και εκείνων της Ανατολικής Ελλάδος.Αυτά έχουν σημαντική ιστορική αξία γιατί γράφτηκαν με τα χέρια των αγωνιστών ματωμένα και τα πόδια τους γυμνά και σχισμένα από τις πέτρες των  τότε «δρόμων» των Κραβάρων και του Απόκουρου.